نویسنده: کارشناس ارشد سواد مالی
دسته‌بندی: سواد مالی، فرزندپروری، بازی‌های آموزشی
مقدمه: چرا آموزش مالی باید شبیه بازی باشد؟
به عنوان یک کارشناس ارشد سواد مالی، همیشه تأکید دارم که موثرترین یادگیری زمانی اتفاق می‌افتد که کودک حتی متوجه نشود در حال یادگیری است! بازی کردن زبان مادری کودکان است و وقتی مفاهیم مالی را در قالب بازی به آنها آموزش می‌دهیم، این مفاهیم به عمق وجودشان نفوذ کرده و برای همیشه ماندگار می‌شوند.
امروز می‌خواهم یک بازی ساده، کم‌هزینه و فوق‌العاده مؤثر را به شما معرفی کنم که می‌تواند تبدیل به یک سنت شیرین خانوادگی شود: “سفر به شهر ثروت”.
اهداف آموزشی بازی: کودک پس از این بازی خواهد آموخت که:
-
تفاوت نیاز و خواسته را درک می‌کند.
-
مفهوم درآمد و هزینه را به صورت ملموس تجربه می‌کند.
-
اهمیت پس‌انداز برای اهداف بزرگتر را می‌فهمد.
-
مهارت تصمیم‌گیری مالی را در یک محیط امن تمرین می‌کند.
-
حسابگری و جمع و تفریق را به صورت عملی یاد می‌گیرد.
وسایل مورد نیاز: ساده، ارزان و در دسترس
-
تخته بازی: می‌توانید روی یک مقوای بزرگ یک مسیر مارپیچ با خانه‌های مختلف بکشید.
-
تاس: یک تاس معمولی.
-
مهره: از چند مهره مختلف یا حتی از اسباب‌بازی‌های کوچک کودک استفاده کنید.
-
پول بازی: می‌توانید پول پلاستیکی تهیه کنید یا خودتان با کاغذ رنگی پول درست کنید. (مثلاً اسکناس‌های ۱، ۵ و ۱۰ سکهای)
-
کارت‌های موقعیت: دو دسته کارت با عنوان «فرصت» و «اتفاق».
طراحی بازی: چگونه بازی را بسازیم؟
۱. طراحی مسیر:
مسیر بازی را به خانه‌های مختلف تقسیم کنید. برخی از خانه‌های کلیدی می‌توانند عبارت باشند از:
-
خانه “حقوق بگیر”: هر بار که بازیکن از این خانه عبور می‌کند، مبلغی (مثلاً ۱۰ سکه) به عنوان درآمد دریافت می‌کند.
-
خانه “فروشگاه نیازها”: جای خرید چیزهای ضروری مانند غذا یا لباس (قیمت‌های پایین).
-
خانه “فروشگاه خواسته‌ها”: جای خرید چیزهای لوکس مانند اسباب‌بازی یا بازی ویدیویی (قیمت‌های بالاتر).
-
خانه “بانک”: جای پس‌انداز کردن پول. می‌توانید قانون بگذارید که پول پس‌انداز شده در بانک، بعد از یک دور سود دریافت می‌کند!
-
خانه “اتفاق/فرصت”: بازیکن باید یک کارت بردارد.
۲. طراحی کارت‌ها:
-
کارت‌های “اتفاق” (چالش‌های مالی):
-
“لوله‌های خانه漏水 شد! ۳ سکه بپرداز.”
-
“یک مهمان ناخوانده آمد! برای خرید شیرینی ۲ سکه خرج کن.”
-
“اسباب‌بازی‌ات شکست! اگر بیمه نداری، ۴ سکه بپرداز.”
-
-
کارت‌های “فرصت” (فرصت‌های مالی):
-
“خانهات را تمیز کردی! ۲ سکه پاداش بگیر.”
-
“مهارت جدیدی یاد گرفتی! یک نوبت مجانی تاس بینداز.”
-
“پولت را در بانک پس‌انداز کردی! ۱ سکه سود بگیر.”
-
قوانین بازی: چگونه بازی کنیم؟
-
هر بازیکن در ابتدا مبلغی (مثلاً ۵ سکه) به عنوان سرمایه اولیه دریافت می‌کند.
-
بازیکنان به نوبت تاس می‌اندازند و در مسیر حرکت می‌کنند.
-
با ایستادن روی هر خانه، باید قانون آن خانه را اجرا کنند (پول بگیرند، پول بدهند، خرید کنند یا کارت بردارند).
-
هدف نهایی بازی: بازیکنی برنده است که پس از پایان تعداد دورهای مشخص شده (مثلاً ۵ دور)، بیشترین دارایی خالص (پول نقد + ارزش دارایی‌های خریداری شده منهای بدهی‌ها) را داشته باشد.
نکته کلیدی: در طول بازی، با کودک صحبت کنید. از او بپرسید: “خب، حالا که پولت کم شده، می‌خواهی از فروشگاه خواسته‌ها چی بخری یا برای روز مبادا پس‌انداز کنی؟”. این گفت‌وگوها، هسته اصلی یادگیری هستند.
گفت‌وگوی مالی: چگونه بازی را به یک کلاس درس تبدیل کنیم؟
پس از پایان بازی، در یک فضای آرام با کودک خود گفت‌وگو کنید:
-
“کدام تصمیم مالی تو بیشتر از همه بهت کمک کرد؟”
-
“اگر دوباره بازی کنی، چه کار متفاوتی انجام می‌دی؟”
-
“آیا خرید آن اسباب‌بازی گران قیمت به دردت خورد یا باعث شد بعداً به مشکل بخوری؟”
-
“چه حسی داشتی وقتی پولت در بانک سود داد؟”
این گفت‌وگو، باعث بازتاب و درون‌اندیشی می‌شود و درس‌های آموخته شده را در ذهن کودک تثبیت می‌کند.
سخن پایانی: سرمایه‌گذاری روی آینده سازان
این بازی تنها یک سرگرمی نیست، بلکه یک شبیه‌ساز مالی قدرتمند است که کودک شما را برای تصمیم‌گیری‌های بزرگتر زندگی آماده می‌کند. ساختن این بازی با هم، خود یک تجربه باکیفیت والد-فرزندی است و خاطرات به یاد ماندنی خلق می‌کند.
امیدوارم از اجرای این بازی در کنار عزیزانتان لذت ببرید و شاهد رشد هوش مالی آنها باشید.
امشب، زمان بازی است!
برچسب‌ها: #بازی_سواد_مالی #آموزش_کودکان #هوش_مالی #بازی_خانگی #کارشناس_سواد_مالی #فرزندپروری #parenting #خلاقیت_کودک #علی_اسماعیل_پور